Ρήγα, Β. (2008). Η πορεία της Φυσικής Αγωγής μέσα από τα αναλυτικά προγράμματα για το νηπιαγωγείο, 9ο Συνέδριο της Μονάδας Μεθοδολογίας και Προγραμμάτων Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών σε συνεργασία με το Κολέγιο Αθηνών και το Κολλέγιο Ψυχικού, 18-20 Ιανουαρίου 2008, Αθήνα.
Ρήγα, Β. (2008). Ο ρόλος του σώματος στις διαδικασίες μάθησης και ανάπτυξης μέσα από την ελληνική νομοθεσία, 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εξελικτικής Ψυχολογίας, ΕΛ.Ψ.Ε., 29 Μαΐου – 1 Ιουνίου 2008, Αθήνα.
Ρήγα, Β. 2008, ‘Ψυχοκινητική ή Φυσική Αγωγή;’. Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, τόμος 62, σελ. 90-99.
Πρόσθετες Πληροφορίες:
Περίληψη: Η εργασία, σε ένα πρώτο επίπεδο, μελετά την ευρεία και πολυδιάστατη έννοια της ψυχοκινητικής, η οποία εμφανίστηκε στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα πριν τριάντα περίπου χρόνια. Στη διάρκεια αυτών των ετών ενσωματώθηκε στο αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου, όπως και του δημοτικού σχολείου, και θεωρήθηκε σημαντικός παράγοντας για την εξέλιξη του παιδιού. Παρόλα αυτά, η εκπαιδευτική κοινότητα δεν κατάλαβε για ποιο λόγο, ενώ το 1980 έπρεπε να διδάσκει ρυθμική και φυσική αγωγή στο νηπιαγωγείο, το 1989 δίδαξε την ψυχοκινητική και το 2001 επανήλθε στη φυσική αγωγή, χωρίς να υπάρχει η αντίστοιχη επιμόρφωση, όπως και αποσαφήνιση της διαφοράς ή μη των δύο όρων. Σε ένα δεύτερο επίπεδο επιχειρείται η κατανόηση και η αναγκαιότητα αυτής της αλλαγής εφόσον κατά βάσει και τα δύο αντικείμενα κινούνται περίπου στο ίδιο πλαίσιο όσον αφορά την εκπαίδευση στο νηπιαγωγείο. Και τα δύο μαθήματα έχουν ως «βασικό εργαλείο», για την αγωγή του παιδιού, την κίνηση, η οποία θεωρείται ως «μέσο» στην ψυχοκινητική αγωγή και ως «σκοπός» στη φυσική αγωγή για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου. Και τα δύο συμφωνούν ότι δεν πρέπει να θεωρούμε την κίνηση μόνο ως βιολογική διαδικασία αλλά ότι συνδέεται με τη συνολική δράση του παιδιού και την ύπαρξή του. Συνεπώς, η ψυχοκινητική και η φυσική αγωγή είναι δύο συμπληρωματικές εκπαιδευτικές προσεγγίσεις του σώματος και του ατόμου, ενώ αυτό που τις διαφοροποιεί είναι ο ίδιος ο σκοπός τους. Αν θέλουμε να «αποφασίσουμε» για το τι είδους αγωγή και εκπαίδευση πρέπει να εφαρμόζεται στην προσχολική ηλικία, θα πρέπει τόσο η πολιτεία όσο και οι εκπαιδευτικοί να αποσαφηνίσουν το στόχο της αγωγής και εκπαίδευσης των παιδιών μέσω της κίνησης αλλά και να συνειδητοποιήσουν τη σημαντικότητα των σωματικών, κινητικών, αισθητηριακών εμπειριών για την εξέλιξη του ατόμου.
Ρήγα, Β. 2008, ‘Ιστορία του Σώματος: Από τις Φιλοσοφικές Προσεγγίσεις στο Σύγχρονο «Κίνημα της Σωματικότητας» στην Εκπαίδευση’. In Πουρκός, Μ. (επιμ.), Ενσώματος νους, Πλαισιοθετημένη γνώση και εκπαίδευση: Προσεγγίζοντας την ποιητική και τον πολιτισμό του σκεπτόμενου σώματος. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις, Gutenberg, Αθήνα, pp. 295-326.
Πρόσθετες Πληροφορίες:
Περίληψη: Η παρούσα ερευνητική μελέτη αρχείων και πηγών επιχειρεί να εξηγήσει τα αίτια εμφάνισης του «κινήματος της σωματικότητας» που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη, επηρεάζοντας πολλές επιστήμες μαζί και την εκπαίδευση. Νέες εκπαιδευτικές τεχνικές προσπαθούν να εισχωρήσουν στον παραδοσιακό χώρο της εκπαίδευσης, προσπαθώντας να ενισχύσουν τη μάθηση από μία άλλη οπτική γωνία, λαμβάνοντας υπόψη και την «άλλη» πλευρά της ανθρώπινης υπόστασης, το σώμα. Γίνεται προσπάθεια στην εκπαίδευση για μία ολιστική αντιμετώπιση του μαθητή και ενεργοποίηση όλων των δυνατοτήτων του, δίνοντας σημασία και ρόλο στα βιώματά του, στις προσωπικές του εμπειρίες και σχέσεις, στην ελεύθερη έκφρασή του. Παρόλα αυτά, τέτοιες προσπάθειες αποτελούν δύσκολο εγχείρημα στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη, μια και ο εκπαιδευτικός χώρος και χρόνος, το αναλυτικό πρόγραμμα και το περιεχόμενό του, ο τρόπος διδασκαλίας κ.ά. συνηγορούν σε μία κατάσταση που θα ονομάζαμε «διάσπαση» του μαθητή, χωρίς να επιτυγχάνεται, τελικά, η υπέρβαση του δυϊσμού ανάμεσα στον εσωτερικό και τον εξωτερικό κόσμο του ατόμου.
Ρήγα, Β. (2007). Η σωματική μετάλλαξη του εκπαιδευτικού και ο ρόλος της στη μαθησιακή διαδικασία, 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρίας, 18-22 Απριλίου 2007, Ρέθυμνο.
Ρήγα, Β., Αναγνωστοπούλου, Λ. (2007). Μητρικές γλώσσες στο διαπολιτισμικό σχολείο, 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ο.Μ.Ε.Ρ., Ο.Μ.Ε.Ρ. και Πανεπιστήμιο Πατρών (Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η.), 1-3 Ιουνίου 2007, Πάτρα.
Riga, V. (2007). Investigation of Views of Those Involved in Children’s Transition to School. The Greek Experience, 17th EECERA Annual Conference, “Exploring Vygotsky’s Ideas: Crossing Borders”, EECERA and International Step by Step Association, 29 August – 1 September 2007, Prague,
Ρήγα, Β., Αναγνωστοπούλου, Λ. 2007, ‘Μητρικές γλώσσες στο διαπολιτισμικό σχολείο’. Στο Πρακτικά του 6ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της ΟΜΕΡ, ΟΜΕΡ & Πανεπιστήμιο Πατρών (ΤΕΕΑΠΗ), Πάτρα, 1-3 Ιουνίου 2007, σελ. 341-347 , Πάτρα: ΟΜΕΡ & Πανεπιστήμιο Πατρών.
Πρόσθετες Πληροφορίες:
ερίληψη: Το παρόν άρθρο παρουσιάζει την έρευνα δράσης που διεξήχθη σε παιδικό σταθμό, ο οποίος φιλοξενούσε παιδιά από είκοσι διαφορετικές εθνικότητες και ακόμη περισσότερες εθνικές γλώσσες και διαλέκτους. Η έρευνα αφορούσε στο θέμα της γλώσσας και οι στόχοι της ήταν: α) η εκμάθηση και ενίσχυση της γλώσσας του κράτους υποδοχής ως κοινή γλώσσα επικοινωνίας, μάθησης και ένταξης των παιδιών στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, β) η παρουσία και ανάδειξη όλων των μητρικών γλωσσών των παιδιών με στόχους την αναγνώριση της πολιτισμικής ταυτότητας του καθενός, τον σεβασμό της διαφορετικότητας των άλλων και την εγκαθίδρυση του αισθήματος ασφάλειας και εμπιστοσύνης στο χώρο του σχολείου. Το άρθρο επικεντρώνεται σε τεχνικές που προέκυψαν από την έρευνα δράσης και αφορούν στη θέση και ανάδειξη των μητρικών γλωσσών στο παιδαγωγικό πρόγραμμα. Οι τεχνικές αυτές προήλθαν μέσα από τη συστηματική προσέγγιση, την επικοινωνία και τη συνεργασία των παιδαγωγών με τις οικογένειες των παιδιών. Η πραγματική αναγνώριση της ισότιμης αξίας των μητρικών γλωσσών με την ελληνική ήταν καίρια για την εγκαθίδρυση σχέσεων εμπιστοσύνης με τους γονείς, από τις οποίες επηρεάστηκαν άμεσα τα παιδιά. Αποτελέσματα αυτής της μεθοδολογικής προσέγγισης ήταν ο εμπλουτισμός του παιδαγωγικού προγράμματος, η ανάπτυξη της γλωσσικής συνείδησης των παιδιών, η καλύτερη εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και η προσαρμογή των παιδιών σε ένα φιλικό περιβάλλον.
Ρήγα, Β. (2007). Η Σημασία της μη Λεκτικής Επικοινωνίας στη Σχέση Γιατρού Ασθενούς, 27ο Πανελλήνιο Οδοντιατρικό Συνέδριο της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, 30 Νοεμβρίου – 2 Δεκεμβρίου 2007, Πάτρα.
Ρήγα, Β. 2006, ‘Η έρευνα δράσης σε πολυπολιτισμικό περιβάλλον παιδιών προσχολικής ηλικίας. Virtual School. The Sciences of Education Online, τόμος 3, αρ. 3, σελ. 1-13.
Πρόσθετες Πληροφορίες:
Περίληψη: Θέλοντας να οργανώσουμε και να βελτιώσουμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζονταν οι παιδαγωγοί και ζούσαν τα παιδιά σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, καθώς και την ποιότητα διδασκαλίας και μαθησιακής διαδικασίας, εκπονήθηκε έρευνα δράσης που διήρκεσε ένα χρόνο. Αφορμή ήταν τα σχέδια δράσης που οργανώθηκαν από τις παιδαγωγούς, τα οποία προέκυψαν από τις εξής διαπιστώσεις: την έλλειψη συνεργασίας και επικοινωνίας, λεκτικής και μη, μεταξύ των παιδιών, και τα αυξημένα κρούσματα επιθετικότητας με εκδηλώσεις ρατσιστικού περιεχομένου από τα παιδιά. Χρησιμοποιήθηκε ένας πολλαπλός τρόπος συλλογής δεδομένων (ημερολόγιο, οπτικοακουστικά μέσα, κλείδες παρατήρησης, πίνακες κωδικοποίησης, συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια, έργα παιδιών). Τα κριτήρια αξιολόγησης της έρευνας αφορούσαν: α) στο βαθμό συμμετοχής και εμπλοκής των παιδιών στις δράσεις, β) στη βελτίωση της λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας τους, γ) στην ανταλλαγή ιδεών μεταξύ των παιδιών, δ) στο βαθμό λήψης πρωτοβουλίας από τα παιδιά, ε) στην επέκταση των δραστηριοτήτων από τα παιδιά και την προσαρμογή της αρχικής ιδέας σε άλλους τομείς δράσεις. Τα αποτελέσματα της έρευνας ανέδειξαν βασικές ικανότητες που ανέπτυξαν τα παιδιά, όπως η γέννηση καινούργιων κωδικών προφορικής επικοινωνίας, ο υψηλός βαθμός προσαρμοστικότητας σε διάφορες καταστάσεις, η αυξημένη περιέργεια, η δημιουργικότητα και εφευρετικότητα, η κοινωνικότητα και υπευθυνότητα.
Ρήγα, Β. (2008). Η πορεία της Φυσικής Αγωγής μέσα από τα αναλυτικά προγράμματα για το νηπιαγωγείο, 9ο Συνέδριο της Μονάδας Μεθοδολογίας και Προγραμμάτων Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών σε συνεργασία με το Κολέγιο Αθηνών και το Κολλέγιο Ψυχικού, 18-20 Ιανουαρίου 2008, Αθήνα.
Ρήγα, Β. (2008). Ο ρόλος του σώματος στις διαδικασίες μάθησης και ανάπτυξης μέσα από την ελληνική νομοθεσία, 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εξελικτικής Ψυχολογίας, ΕΛ.Ψ.Ε., 29 Μαΐου – 1 Ιουνίου 2008, Αθήνα.
Ρήγα, Β. 2008, ‘Ψυχοκινητική ή Φυσική Αγωγή;’. Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, τόμος 62, σελ. 90-99.
Πρόσθετες Πληροφορίες:
Περίληψη: Η εργασία, σε ένα πρώτο επίπεδο, μελετά την ευρεία και πολυδιάστατη έννοια της ψυχοκινητικής, η οποία εμφανίστηκε στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα πριν τριάντα περίπου χρόνια. Στη διάρκεια αυτών των ετών ενσωματώθηκε στο αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου, όπως και του δημοτικού σχολείου, και θεωρήθηκε σημαντικός παράγοντας για την εξέλιξη του παιδιού. Παρόλα αυτά, η εκπαιδευτική κοινότητα δεν κατάλαβε για ποιο λόγο, ενώ το 1980 έπρεπε να διδάσκει ρυθμική και φυσική αγωγή στο νηπιαγωγείο, το 1989 δίδαξε την ψυχοκινητική και το 2001 επανήλθε στη φυσική αγωγή, χωρίς να υπάρχει η αντίστοιχη επιμόρφωση, όπως και αποσαφήνιση της διαφοράς ή μη των δύο όρων. Σε ένα δεύτερο επίπεδο επιχειρείται η κατανόηση και η αναγκαιότητα αυτής της αλλαγής εφόσον κατά βάσει και τα δύο αντικείμενα κινούνται περίπου στο ίδιο πλαίσιο όσον αφορά την εκπαίδευση στο νηπιαγωγείο. Και τα δύο μαθήματα έχουν ως «βασικό εργαλείο», για την αγωγή του παιδιού, την κίνηση, η οποία θεωρείται ως «μέσο» στην ψυχοκινητική αγωγή και ως «σκοπός» στη φυσική αγωγή για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου. Και τα δύο συμφωνούν ότι δεν πρέπει να θεωρούμε την κίνηση μόνο ως βιολογική διαδικασία αλλά ότι συνδέεται με τη συνολική δράση του παιδιού και την ύπαρξή του. Συνεπώς, η ψυχοκινητική και η φυσική αγωγή είναι δύο συμπληρωματικές εκπαιδευτικές προσεγγίσεις του σώματος και του ατόμου, ενώ αυτό που τις διαφοροποιεί είναι ο ίδιος ο σκοπός τους. Αν θέλουμε να «αποφασίσουμε» για το τι είδους αγωγή και εκπαίδευση πρέπει να εφαρμόζεται στην προσχολική ηλικία, θα πρέπει τόσο η πολιτεία όσο και οι εκπαιδευτικοί να αποσαφηνίσουν το στόχο της αγωγής και εκπαίδευσης των παιδιών μέσω της κίνησης αλλά και να συνειδητοποιήσουν τη σημαντικότητα των σωματικών, κινητικών, αισθητηριακών εμπειριών για την εξέλιξη του ατόμου.
Ρήγα, Β. 2008, ‘Ιστορία του Σώματος: Από τις Φιλοσοφικές Προσεγγίσεις στο Σύγχρονο «Κίνημα της Σωματικότητας» στην Εκπαίδευση’. In Πουρκός, Μ. (επιμ.), Ενσώματος νους, Πλαισιοθετημένη γνώση και εκπαίδευση: Προσεγγίζοντας την ποιητική και τον πολιτισμό του σκεπτόμενου σώματος. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις, Gutenberg, Αθήνα, pp. 295-326.
Πρόσθετες Πληροφορίες:
Περίληψη: Η παρούσα ερευνητική μελέτη αρχείων και πηγών επιχειρεί να εξηγήσει τα αίτια εμφάνισης του «κινήματος της σωματικότητας» που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη, επηρεάζοντας πολλές επιστήμες μαζί και την εκπαίδευση. Νέες εκπαιδευτικές τεχνικές προσπαθούν να εισχωρήσουν στον παραδοσιακό χώρο της εκπαίδευσης, προσπαθώντας να ενισχύσουν τη μάθηση από μία άλλη οπτική γωνία, λαμβάνοντας υπόψη και την «άλλη» πλευρά της ανθρώπινης υπόστασης, το σώμα. Γίνεται προσπάθεια στην εκπαίδευση για μία ολιστική αντιμετώπιση του μαθητή και ενεργοποίηση όλων των δυνατοτήτων του, δίνοντας σημασία και ρόλο στα βιώματά του, στις προσωπικές του εμπειρίες και σχέσεις, στην ελεύθερη έκφρασή του. Παρόλα αυτά, τέτοιες προσπάθειες αποτελούν δύσκολο εγχείρημα στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη, μια και ο εκπαιδευτικός χώρος και χρόνος, το αναλυτικό πρόγραμμα και το περιεχόμενό του, ο τρόπος διδασκαλίας κ.ά. συνηγορούν σε μία κατάσταση που θα ονομάζαμε «διάσπαση» του μαθητή, χωρίς να επιτυγχάνεται, τελικά, η υπέρβαση του δυϊσμού ανάμεσα στον εσωτερικό και τον εξωτερικό κόσμο του ατόμου.
Ρήγα, Β. (2007). Η σωματική μετάλλαξη του εκπαιδευτικού και ο ρόλος της στη μαθησιακή διαδικασία, 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρίας, 18-22 Απριλίου 2007, Ρέθυμνο.
Ρήγα, Β., Αναγνωστοπούλου, Λ. (2007). Μητρικές γλώσσες στο διαπολιτισμικό σχολείο, 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ο.Μ.Ε.Ρ., Ο.Μ.Ε.Ρ. και Πανεπιστήμιο Πατρών (Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η.), 1-3 Ιουνίου 2007, Πάτρα.
Riga, V. (2007). Investigation of Views of Those Involved in Children’s Transition to School. The Greek Experience, 17th EECERA Annual Conference, “Exploring Vygotsky’s Ideas: Crossing Borders”, EECERA and International Step by Step Association, 29 August – 1 September 2007, Prague, Czech Republic.
Ρήγα, Β., Αναγνωστοπούλου, Λ. 2007, ‘Μητρικές γλώσσες στο διαπολιτισμικό σχολείο’. Στο Πρακτικά του 6ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της ΟΜΕΡ, ΟΜΕΡ & Πανεπιστήμιο Πατρών (ΤΕΕΑΠΗ), Πάτρα, 1-3 Ιουνίου 2007, σελ. 341-347 , Πάτρα: ΟΜΕΡ & Πανεπιστήμιο Πατρών.
Πρόσθετες Πληροφορίες:
ερίληψη: Το παρόν άρθρο παρουσιάζει την έρευνα δράσης που διεξήχθη σε παιδικό σταθμό, ο οποίος φιλοξενούσε παιδιά από είκοσι διαφορετικές εθνικότητες και ακόμη περισσότερες εθνικές γλώσσες και διαλέκτους. Η έρευνα αφορούσε στο θέμα της γλώσσας και οι στόχοι της ήταν: α) η εκμάθηση και ενίσχυση της γλώσσας του κράτους υποδοχής ως κοινή γλώσσα επικοινωνίας, μάθησης και ένταξης των παιδιών στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, β) η παρουσία και ανάδειξη όλων των μητρικών γλωσσών των παιδιών με στόχους την αναγνώριση της πολιτισμικής ταυτότητας του καθενός, τον σεβασμό της διαφορετικότητας των άλλων και την εγκαθίδρυση του αισθήματος ασφάλειας και εμπιστοσύνης στο χώρο του σχολείου. Το άρθρο επικεντρώνεται σε τεχνικές που προέκυψαν από την έρευνα δράσης και αφορούν στη θέση και ανάδειξη των μητρικών γλωσσών στο παιδαγωγικό πρόγραμμα. Οι τεχνικές αυτές προήλθαν μέσα από τη συστηματική προσέγγιση, την επικοινωνία και τη συνεργασία των παιδαγωγών με τις οικογένειες των παιδιών. Η πραγματική αναγνώριση της ισότιμης αξίας των μητρικών γλωσσών με την ελληνική ήταν καίρια για την εγκαθίδρυση σχέσεων εμπιστοσύνης με τους γονείς, από τις οποίες επηρεάστηκαν άμεσα τα παιδιά. Αποτελέσματα αυτής της μεθοδολογικής προσέγγισης ήταν ο εμπλουτισμός του παιδαγωγικού προγράμματος, η ανάπτυξη της γλωσσικής συνείδησης των παιδιών, η καλύτερη εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και η προσαρμογή των παιδιών σε ένα φιλικό περιβάλλον.
Ρήγα, Β. (2007). Η Σημασία της μη Λεκτικής Επικοινωνίας στη Σχέση Γιατρού Ασθενούς, 27ο Πανελλήνιο Οδοντιατρικό Συνέδριο της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, 30 Νοεμβρίου – 2 Δεκεμβρίου 2007, Πάτρα.
Ρήγα, Β. 2006, ‘Η έρευνα δράσης σε πολυπολιτισμικό περιβάλλον παιδιών προσχολικής ηλικίας. Virtual School. The Sciences of Education Online, τόμος 3, αρ. 3, σελ. 1-13.
Πρόσθετες Πληροφορίες:
Περίληψη: Θέλοντας να οργανώσουμε και να βελτιώσουμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζονταν οι παιδαγωγοί και ζούσαν τα παιδιά σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, καθώς και την ποιότητα διδασκαλίας και μαθησιακής διαδικασίας, εκπονήθηκε έρευνα δράσης που διήρκεσε ένα χρόνο. Αφορμή ήταν τα σχέδια δράσης που οργανώθηκαν από τις παιδαγωγούς, τα οποία προέκυψαν από τις εξής διαπιστώσεις: την έλλειψη συνεργασίας και επικοινωνίας, λεκτικής και μη, μεταξύ των παιδιών, και τα αυξημένα κρούσματα επιθετικότητας με εκδηλώσεις ρατσιστικού περιεχομένου από τα παιδιά. Χρησιμοποιήθηκε ένας πολλαπλός τρόπος συλλογής δεδομένων (ημερολόγιο, οπτικοακουστικά μέσα, κλείδες παρατήρησης, πίνακες κωδικοποίησης, συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια, έργα παιδιών). Τα κριτήρια αξιολόγησης της έρευνας αφορούσαν: α) στο βαθμό συμμετοχής και εμπλοκής των παιδιών στις δράσεις, β) στη βελτίωση της λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας τους, γ) στην ανταλλαγή ιδεών μεταξύ των παιδιών, δ) στο βαθμό λήψης πρωτοβουλίας από τα παιδιά, ε) στην επέκταση των δραστηριοτήτων από τα παιδιά και την προσαρμογή της αρχικής ιδέας σε άλλους τομείς δράσεις. Τα αποτελέσματα της έρευνας ανέδειξαν βασικές ικανότητες που ανέπτυξαν τα παιδιά, όπως η γέννηση καινούργιων κωδικών προφορικής επικοινωνίας, ο υψηλός βαθμός προσαρμοστικότητας σε διάφορες καταστάσεις, η αυξημένη περιέργεια, η δημιουργικότητα και εφευρετικότητα, η κοινωνικότητα και υπευθυνότητα.
Το Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Επιμόρφωσης του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Πατρών είναι ένα από τα πρώτα ερευνητικά εργαστήρια σε παιδαγωγικά τμήματα καθώς ιδρύθηκε το 1996 ως Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών. Είκοσι χρόνια αργότερα αποφασίστηκε η μετονομασία του Εργαστηρίου προκειμένου να αποτυπώνονται καλύτερα οι ερευνητικοί προσανατολισμοί των μελών και οι ερευνητικές και αναπτυξιακές του δραστηριότητες. Με το ΦΕΚ 900Β/4-4-2016 μετονομάστηκε σε Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Επιμόρφωσης (Laboratory of Pedagogical Research and Lifelong Education).
